انفاق از جمله معامله هایی است که انسان با خداوند انجام می دهد و هیچگاه متضرر نمی شود. خداوند میزان منفعت انفاق را از دو برابر تا هفتصد برابر بیان کرده است که این میزان منفعت بستگی به میزان شایستگی فرد دارد. در آیه 261 سوره بقره می خوانیم:
«مَثَلُ الَّذينَ يُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ في سَبيلِ اللَّهِ کَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنْبَتَتْ سَبْعَ سَنابِلَ في کُلِّ سُنْبُلَةٍ مِائَةُ حَبَّةٍ وَ اللَّهُ يُضاعِفُ لِمَنْ يَشاءُ وَ اللَّهُ واسِعٌ عَليمٌ»
«کسانی که اموال خود را در راه خدا انفاق می کنند همانند بذری هستند که هفت خوشه برویاند که در هر خوشه، یکصد دانه باشد و خداوند آن را برای هر کس بخواهد (و شایستگی داشته باشد) دو یا چند برابر می کند و خدا (از نظر قدرت و رحمت) وسیع و (به همه چیز) داناست.»
دستگیری از فقرا و محرومان جامعه و همدلی با قشر ضعیف از جمله نشانه های بارز انسان مؤمن است، کما این که هم در آیات نورانی قرآن و هم در احادیث گهربار پيامبر (ص) بر احسان و انفاق و توجه به حل نیازهای فقرا و ضعفا تأکید بسیاری شده است.
اساساً کسی که محب خدا (ج) و پيامبر رحمت (ص) است، باید همیشه نسبت به رفع دغدغه ها و گرفتاری های مردم به خصوص اقشار ضعیف و آسیب پذیر اهتمام جدی داشته باشد و در این راه از هیچ کوششی برای کاستن از رنج و گرفتاری مردم و مستضعفان دریغ نورزد.
اما بهترین نوع انفاق کدام است؟
بهترین زمانی که انسان می تواند انفاق کند در مورد نیازمندانی است که موانعی، امکان تجارت و اشتغال مادی آن ها را گرفته است. این دسته از مردم افراد آبرومندی هستند و از کسی گدایی نمی کنند و حتی به گونه ای زندگی می کنند که به نظر می رسد افراد بی نیازی باشند. به قول معروف با سیلی صورت خودشان را سرخ نگه می دارند. آیه 273 سوره بقره به همین نکته اشاره دارد:
«لِلْفُقَراءِ الَّذينَ أُحْصِرُوا في سَبيلِ اللَّهِ لا يَسْتَطيعُونَ ضَرْباً فِي الْأَرْضِ يَحْسَبُهُمُ الْجاهِلُ أَغْنِياءَ مِنَ التَّعَفُّفِ تَعْرِفُهُمْ بِسيماهُمْ لا يَسْئَلُونَ النَّاسَ إِلْحافاً وَ ما تُنْفِقُوا مِنْ خَيْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَليمٌ»
«(صدقات) از آن فقیرانی است که در راه خدا (مانند جهاد یا غارت رفتن اموال یا بیماری مزمن یا تحصیل علم) گرفتار آمده اند، نمی توانند (برای تحصیل معاش خود) هیچ گونه در روی زمین سفر کنند، فرد ناآگاه آنها را از شدت محافظتی که دارند توانگر می پندارد آنها را از سیمایشان می شناسی از مردم به اصرار چیزی نمی خواهند. و هر چه از مال انفاق کنید مسلّما خداوند به آن داناست.»
با اين همه، در این اوضاع و احوال که گرفتاری های اقتصادی مردم بیشتر شده، چه خوب و لازم است که ما مراقب اوضاع همسایه ها، دوستان، اقوام و خويشاوندان هم باشیم و اگر در اطراف ما کسی به مشکل برخورده و از تأمین نیازهای معیشتی خود عاجز است به شکل فردی و یا گروهی در حد توان به او کمک نماییم.